İzmir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Planı (LOPİ) kapsamında Yük Seyahat (YSM) tahmin modeli aşamaları; yük seyahat üretim-çekimi, yük seyahat dağılımı ve yük seyahat ataması olarak gerçekleştirilmiştir. YSM modelinin kurulabilmesi için, İzmir ili 825 adet trafik analiz bölgesine (zon) bölünmüştür. Zon yapısı oluşturulurken, kent merkezine doğru zon sınırı sıklaştırılmış, kent çeperlerine doğru sınır genişletilmiştir. YSM modeli 13.305 adet düğüm, 36.168 adet bağ, 825 adet zon ve 3.266 adet bağlantından oluşmaktadır. LOPİ kapsamında özellikli zonlar olarak, Serbest Bölgeler, Organize Sanayi Bölgeleri, Küçük Sanayi Siteleri, Limanlar ve Rafineri Bölgeleri özellikli zon olarak YSM’ne dahil edilmiştir. Ayrıca, model oluşturulurken, İzmir ilinde gerçekleştirilen firma anketleri, kesit sayımları ve derinlemesine görüşmelerden faydalanılmıştır.
YSM’nin her aşaması aşağıda kısaca özetlenmiştir.

​

Yük Seyahat Üretim-Çekim Modeli

​

Lojistik faaliyet gerçekleştiren firmalar altı ana grupta incelenerek üretim çekim analizleri gerçekleştirilmiştir.
Üretim çekim için faaliyet alanlarının dağılımı;

• Faaliyet 1 üretim yapan ticari firmaları

• Faaliyet 1a özel bölgelerde üretim yapan firmalar

• Faaliyet 1b özel bölgeler dışında üretim yapan firmalar

• Faaliyet 2 lojistik/depo

• Faaliyet 2a çekirdek 1 ve 2’deki depo, tır parkı, antrepo vb. hizmetleri veren firmalar

• Faaliyet 2b Nakliye hizmeti sağlayan diğer firmalar

• Faaliyet 3-6 Hizmet ve diğer firmalar

• Faaliyet 4-5 Perakende ve toptancılık yapan firmalar

​​

Yük Seyahat Dağılım Modeli

​

Yük seyahat dağılımı modelinde, yük seyahat üretim/çekim modeli ile tahmin edilen yük seyahat miktarlarının bölgeler arasındaki dağılımı belirlenerek, taşıt türleri bazında başlangıç - varış (B-V) matrisleri oluşturulmuştur. LOPİ kapsamında gerçekleştirilen seyahat dağılım modelinde çekim modeli, çekim modelinin direnim parametresi olarak seyahat süresi kullanılmış, bu parametrelerin tayini için Yol Kenarı Sürücü Anketleri’nden yararlanılmıştır. Aşağıdaki denklemde çekim modeli verilmiştir.

​

Model Geçerlilik Sınaması

​

UPİ’deki rotalı ve rotasız yolculuklar kalibre edildiğinden dolayı sosyo-ekonomik değerleri 2018 yılına büyütmek otomobil ve toplu taşıma yolculukları için yeterli olmuştur. LOPİ kapsamında yürütülen çalışmalarda ise atama sonucunda taşıt bazlı olarak elde edilen link hacim değerleri ile proje sürecinde gerçekleştirilen kesit sayım sonuçları ile olan ilişkilerini baz alan bir kalibrasyon süreci tanımlanmıştır. Kesit sayım noktalarında gözlemlenen trafik değerleri ile atama sonucu elde edilen link hacimleri GEH istatistiği kullanılarak analiz edilmiştir.